NapisałaAdriana Sadkiewicz

Masło shea, masło karité, olej z masłosza, masło galam – wiele nazw na jedno niezastąpione naturalne masło. Tym razem przyjrzymy się produktowi, który staje się coraz bardziej popularny w Polsce w swojej czystej postaci, a jego wartość doceniają kobiety na całym świecie.

Jeśli szukacie masła shea w kosmetyku, kryje się ono pod łacińską nazwą Butyrospermum parkii. Imię swe zawdzięcza szkockiemu podróżnikowi Mungo Park’owi, który w XVIII w. jako pierwszy przyjrzał się roślinie od strony naukowej. Pierwszy człon nazwy jest połączeniem słów: butyro czyli masło oraz spermum – nasienie. Nazwa angielska „shea” być może pochodzi z języka afrykańskiego bambra i znaczy „święty”. Faktycznie, dla tamtejszych ludów, wydaje się ono niemal święte – jego owoce stanowią pożywienie, leczą i używa się ich do rytualnych namaszczeń.

Masłosz Parka, zwany również drzewem masłowym, porasta region centralnej Afryki i jest drzewem dorastającym do 25 m wysokości. Uprawia się go na przemysłową skalę m.in. w Sudanie. Co ciekawe, owoce, z których powstaje masło shea, drzewo to rodzi dopiero po dwudziestu latach istnienia. Największe plony osiąga po półwieczu od posadzenia. Orzechy wyglądem i wielością przypominają znajome nam małe śliwki lub oliwki. W odróżnieniu od nich jednak zawierają aż 50 proc. tłuszczu. Na sawannach Afryki sezon zbierania plonów jest wielkim świętem. Według tradycji rozpoczyna go wspólny posiłek i zabawa, a owoce tego świętego drzewa mogą zbierać jedynie kobiety.

Tłuszcz masłosza, w zasadzie nie posiada zapachu i stanowi białą, dosyć twardą masę. Duża zawartość kwasów i katechin zabezpiecza go przed jełczeniem. Dzięki temu jego trwałość przekracza nawet dwa lata. Wykorzystywany jest zarówno w celach kosmetycznych, jak i spożywczych. Aby go rozsmarować na skórze, należy go najpierw lekko ogrzać w dłoniach. Wartość energetyczna masła to 9000 kcal/kg.

Ale właściwie dlaczego masło shea jest tak cenione? W jego składzie odnajdujemy m.in. kwasy tłuszczowe (oleinowy, stearynowy, palmitynowy i linolenowy), witaminy E i F, nienasycony kwas oleinowy, trójglicerydy, woski, alkohole trójterpenowe czy allantoinę. Surowe masło jest bogate w katechiny, kwas galusowy i kwas cynamonowy, które mają właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne i chronią skórę przed promieniami UV, co ma duże znaczenie w gorących krajach Afryki. Masło jest idealnie tolerowane przez skórę, ponieważ kombinacja kwasów tłuszczowych w nim zawartych przypomina skład kwasów warstwy rogowej naskórka. Wśród mydlarzy masło karité jest szczególnie cenione, gdyż, w porównaniu z innymi znanymi nam tłuszczami, zawiera duży procent tzw. niezmydlanych trójglicerydów. Jest to o tyle istotne, że ta niezmydlona część w mydle ma właśnie działanie pielęgnacyjne i natłuszczające skórę. W Afryce masło stanowi uniwersalny lek, łagodzący podrażnienia, pomagający w stanach zapalnych skóry oraz na wszelkie problemy dermatologiczne.

Drążąc ten temat, dodam także, że masło shea powinniśmy wszystkie posiadać w swojej łazience, dokładnie tak samo jak np. olejek lawendowy! Dzięki swojemu działaniu pielęgnacyjnemu w pełni zastąpi markowe balsamy do ciała. Zawiera naturalne przeciwutleniacze, co opóźnia procesy starzenia. Nawilża, wygładza, odżywia i regeneruje. Przywraca skórze jędrność i elastyczność. Pomaga w walce z rozstępami i bliznami. Chroni przed niekorzystnymi działaniami bodźców zewnętrznych i pogody, w tym promieni słonecznych. Wykorzystuje się go także w przypadkach poważnych zaburzeń dermatologicznych, ale także przy reumatyzmie, bólach mięśniowych i stawów. Doskonale nadaje się do pielęgnacji wrażliwej skóry niemowląt.

 Producenci kosmetyków naturalnych w pełni doceniają zalety masła shea. Masło to (w czystej postaci, z eko-certyfikatem) sprzedawane jest np. przez francuskie marki Cattier czy L’Occitane. Stanowi ono także składnik wielu kremów, balsamów, lotionów i produktów pielęgnacyjnych. Jest ich tak dużo, ze polecę tylko kilka. Zacznę od świetnych brytyjskich kosmetyków Balm Balm. Masło karité jest głównym tłuszczowym składnikiem m.in. balsamów do twarzy tej marki – bezzapachowego, różanego i z drzewem herbacianym, a także bezzapachowego balsamu dla dzieci i niemowląt. Marka Figs & Rouge produkuje retro balsamy do ust, zawierające spory procent naszego masłosza i będące wyjątkowym, niezbędnym elementem torebki każdej z pań. Polecam także zawierające masło shea: Equavie Krem Odżywczy Soft Treasure, Lavery – Fluid do twarzy Neutral z bio-wiesiołkiem i bio-rokitnikiem, Neobio Cherry Bossom Krem na dzień i noc czy Sante Lotus Krem 24h.

Zrób to sam(a)
Na szaroburą zimę najlepsza będzie spora dawka mocnego antydepresanta, jakim jest olejek pomarańczowy. Aby wykonać domowy balsam pomarańczowy do ust i rąk, należy dwie łyżki masła shea roztopić na kąpieli wodnej. Do tego dodajemy łyżeczkę oleju ze słodkich migdałów. Gdy odrobinę ostygnie, dodajemy 5 kropel olejku pomarańczowego i dokładnie mieszamy. Następnie przelewamy do małego słoiczka i czekamy aż stężeje.

Na łamliwe i pozbawione blasku włosy, szczególnie w okresie zimowych, niekorzystnych warunków pogodowych, z pewnością pomoże maseczka z masła shea. Wystarczy je lekko zwilżyć i rozprowadzić na całej długości niewielką warstwę tłuszczu. Następnie włosy zawijamy ręcznikiem na 20 minut i po tym czasie dokładnie myjemy głowę. Włosy będą gładkie i odżywione oraz odzyskają wigor i elastyczność.

Jeśli mamy problemy z paznokciami i skórkami wokół nich, przesuszone, szorstkie dłonie, twardą skórę na łokciach i kolanach, spierzchnięte usta, wrażliwą, skorą do podrażnień skórę na nogach po goleniu, lekkie zaczerwienienia, ranki, oparzenia czy ukąszenia – stosujmy masło shea naturalne, w postaci nieprzeobrażonej. Jest ono dostępne w większości sklepów z kosmetykami naturalnymi i żywnością ekologiczną (nie musi to być jakaś wielka marka, wystarczy sprawdzić na opakowaniu czy mamy do czynienia ze 100proc. masłem, najlepiej gdyby posiadało ono ekocertyfikat). Masło shea stanowi także świetne rozwiązanie w przypadku skóry alergicznej. Osobiście proponuję masełko przetopić do własnego, wygodnego pojemniczka i trzymać je zawsze pod ręką!

Od najmłodszych lat nas uczono, że mleko jest zdrowe i niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. W babcinych przekazach stawało się ono także niezastąpionym kosmetykiem. Spójrzmy prawdzie w oczy – od wieków mleko jest nierozerwalną częścią kosmetyki naturalnej i łatwo osiągalnym środkiem do zapewnienia sobie pięknej i gładkiej skóry na całe życie.

Pierwsze skojarzenie z kąpielami mlecznymi zawsze stanowić będzie Kleopatra. Ta niezwykłej urody królowa egipska hodowała ponoć 700 oślic, z których pozyskiwano mleko do codziennej pielęgnacji królewskiej skóry. Mówi się, że po każdej takiej niezwykłej kąpieli Kleopatra była starannie wycierana podgrzanymi chustami przez swoje niewolnice oraz masowana wonnymi olejami zapewniającymi przyjemny zapach i nawilżenie skóry.

Pięknym Egipcjankom w niczym nie ustępowały europejskie kobiety. Już starożytni Grecy w pełni doceniali niezwykłe walory kosmetyczne mleka. To tutaj światowa historia medycyny przeplata się z kosmetyka naturalną. Już Hipokrates polecał stosowanie mleka zewnętrznie jako leku na problemy skórne. Greczynki chętnie wykonywały maseczki, kąpiele i okłady z mleka, a myły się ponoć mydłem zrobionym z popiołu z buczyny zmieszanego z tłuszczem z mleka właśnie. Sabina Poppea, piękna żona rzymskiego cesarza Nerona, według legend hodowała 500 oślic, specjalnie do produkcji mleka do celów kosmetycznych. Używała także skórki chleba namoczonej w mleku jako specyficznego peelingu do ciała.

Co takiego dobrego dla skóry jest w mleku? Ogromna zawartość ważnych witamin, w tym witaminy A, B i E oraz niezbędnych tłuszczów i pierwiastków, takich jak wapń, potas czy fosfor! Mleko zawiera ponadto naturalny kwas AHA, kwas mlekowy, znany z peelingów w salonach SPA. Mleko regeneruje naskórek, łagodzi podrażnienia i neutralizuje wolne rodniki, czyli zwalcza efekty starzenia się skóry. Natłuszcza i wygładza skórę, zabezpiecza ją przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Dodatkową jego zaletą jest pobudzanie skóry do tworzenia kolagenu i elastyny, dzięki czemu staje się ona jędrna i elastyczna. Ta jego właściwość pomaga także w walce z rozstępami. Zawarte w mleku proteiny zwiększają ilość kwasu hialuronowego, który wzmacnia naskórek i wygładza zmarszczki. Kwasy tłuszczowe mleka odbudowują naturalny płaszcz lipidowy skóry. Mleko wykorzystuje się ponadto do pielęgnacji włosów – zapobiega rozdwajaniu się końcówek, a włosy stają się błyszczące i odżywione.

Z mleka – tego do picia i tego w kosmetyce, słynie południowy Tyrol. Właściwie stanowi ono jedną z atrakcji turystycznych, promujących ten obszar. Samo mleko nazywane jest tu „białym złotem Alp”, a to dzięki liczbie 6 tys. rolników i ponad 1500 pastwisk górskich. W znanym uzdrowisku Merano wakacje spędzała austriacka cesarzowa Sissi, rozkoszując się mlecznymi zabiegami. To jej swą nazwę zawdzięcza kąpiel Sissi w ośrodku Therme Meran, stworzona na bazie serwatki. 

Tyrol słynie nie tylko z mleka krowiego, ale także kobylego. Uważa się, że niskotłuszczowe mleko kobyle ma niemalże uzdrawiającą moc i niezwykłe działanie kosmetyczne. Własną linię naturalnych kosmetyków opartych na właśnie takim mleku stworzył Romantik Hotel Post, położony w Nova Lavante koło Bolzano. Nazywają się „Cavallino Care” i przeznaczone są do wrażliwej, delikatnej i wymagającej skóry. Sprzyjają regeneracji i głębokiemu nawilżeniu. Polecane są tu także mleczne rytuały i zabiegi w SPA., m.in. peelingująca kąpiel mleczna, pielęgnacyjna kąpiel z olejkiem mlecznym, mleczne zabiegi na twarz czy całe rytuały dla par.

Producenci kosmetyków naturalnych często i chętnie wykorzystują właściwości mleka. Zazwyczaj jest to mleko ośle, ponieważ nie jest tak uczulające jak inne, a posiada nieocenione zalety. Ponadto jest hipoalergiczne i najbardziej zbliżone składem do mleka matki. Szwajcarska marka eko-kosmetyków Câlinesse powstała całkowicie na podstawie oślego mleka i z myślą o naturalnej pielęgnacji zarówno dzieci, jak i dorosłych. Marka francuska C.line.B to z kolei naturalne kosmetyki dla skór wrażliwych i alergicznych na bazie mleka oślego i koziego (od kóz rasy Rove), produkowane w Prowansji. Warto jeszcze wspomnieć o linii Lavera Body SPA Honey Moments z mlekiem krowim i miodem z hodowli ekologicznych.

Kąpiel Kleopatry i innych historycznych, legendarnych piękności zrobicie w domu same, naprawdę małym nakładem sił i środków. Przygotujcie litr mleka i szklankę płynnego miodu. Zmieszajcie je razem delikatnie podgrzewając i dodajcie do wanny wody. Możecie także dosypać pół szklanki soli morskiej, jeśli nie macie skóry suchej i podrażnionej.

Niezwykłym prezentem dla najbliższych stanie się różane mleczko do kąpieli. Będziecie potrzebować dwóch szklanek mleka w proszku (dostępne w każdym supermarkecie), garść suszonych płatków lub pąków róż (np. marki Dary Natury) oraz 6 kropelek olejku różanego (ewentualnie kompozycji zapachowej różanej lub olejku geranium). Wszystko mieszacie dokładnie. Niektóre pąki róż można dodatkowo rozdrobnić na proszek – ładnie zabarwi mleczko. Całość przesypujecie do ozdobnego słoiczka i gotowe!

Na problemy skórne i rozszerzone pory polecam drożdżową maseczkę mleczną. Łyżkę drożdży rozdrabniacie w dwóch łyżkach mleka i taka papkę nakładacie na twarz na 15 minut. Dobrze też zadziała maseczka z dwóch łyżek zsiadłego mleka zmieszanych z łyżką mąki ziemniaczanej. Pomoże zwłaszcza przy problemach z tłustą i mieszaną cerą.